Om het beroepsrisico voor ondernemers te verminderen en de economie en het ondernemerschap te stimuleren, introduceerde de Belgische wetgever in 2007 de mogelijkheid voor zelfstandigen, die niet werken via een vennootschap, om het onroerend goed waar ze hun hoofdverblijfplaats gevestigd hebben, wettelijk te beschermen tegen inbeslagname door bepaalde schuldeisers.
Wie kan gebruik maken van deze mogelijkheid?
De regelgeving is uitsluitend van toepassing op zelfstandigen. Hiermee wordt bedoeld: iedere natuurlijke persoon die in België een beroepsbezigheid in hoofdberoep, in bijberoep, of een beroepsbezigheid na pensionering uitoefent. Wie werkt via een arbeidsovereenkomst of door een statuut verbonden is, zoals ambtenaren, komt niet in aanmerking.
Sinds 2009 vallen mandatarissen van een rechtspersoon ook onder het toepassingsgebied van de wet. Mandatarissen omvatten de zaakvoerders, bestuurders, afgevaardigde bestuurders, vereffenaars, commissarissen en werkende vennoten.
Welke onroerende goederen worden beschermd?
Enkel het onroerend goed waar de zelfstandige zijn hoofdverblijfplaats heeft, kan niet-vatbaar voor beslag worden verklaard. Andere onroerende goederen zoals bijvoorbeeld een tweede verblijf komen niet in aanmerking voor bescherming.
De hoofverblijfplaats is de plaats waar het gezin of de alleenstaande gewoonlijk leeft en dus effectief verblijft. Dit kan op basis van verschillende elementen worden bepaald, met name de plaats waarheen de betrokkene gaat na zijn beroepsbezigheden, de plaats waar de kinderen naar school gaan, de arbeidsplaats, het energieverbruik, de telefoonkosten en de gewone verblijfplaats van de andere leden van het gezin.
Indien de zelfstandige verhuist, gaat de bescherming over zijn vroegere woning verloren. Wanneer de zelfstandige zich later opnieuw op het vroegere adres vestigt, heeft dit niet tot gevolg dat de bescherming van deze woning opnieuw geldt.
Wat nu indien de zelfstandige zijn woning ook gebruikt voor beroepsactiviteiten? In dat geval bestaat er de zogenaamde 30%-regel. Omvat de oppervlakte die gebruikt wordt voor de beroepsactiviteiten minder dan 30% van de totale oppervlakte van het onroerend goed, dan kan de gehele gezinswoning niet-vatbaar voor beslag worden verklaard.
Worden oppervlakten van de woning zowel privé als professioneel gebruikt, dan zullen deze oppervlakten, in hun geheel, beschouwd worden als aangewend voor beroepsdoeleinden.
Tegen welke schuldeisers is de hoofverblijfplaats beschermd?
Ten eerste kan de hoofdverblijfplaats van de zelfstandige enkel tegen beroepsschulden bescherming krijgen. Dit zijn schulden die verband houden met de professionele activiteit van de zelfstandige zoals bijvoorbeeld contractuele verplichtingen aan leveranciers en kredietinstellingen, verzekeringspremies, BTW en sociale en fiscale schulden in zoverre zij uitsluitend betrekking hebben op het beroep van de zelfstandige. Ook tegen schulden die zowel verband houden met het privéleven als de professionele activiteit van de zelfstandige, kan men zich niet beschermen.
Ten tweede komen enkel zogenaamde “posterieure schulden” in aanmerking voor de bescherming. Dit zijn schulden die zijn ontstaan na de overschrijving in het hypotheekregister van de verklaring van niet-beslagbaarheid. De notaris zal hier voor zorgen.
Hoe kan men de bescherming aanvragen?
Het aanvragen van de bescherming vereist een verklaring bij een notaris naar keuze. Deze notariële verklaring moet in het hypotheekregister worden overgeschreven. Het is pas vanaf deze overschrijving dat de verklaring uitwerking krijgt tegenover de schuldeisers en de hoofverblijfplaats van de zelfstandige beschermd is.
Vind een antwoord op al uw vragen over deze Coronacrisis in onze speciale FAQ.
Laatste update: 30/04/2020
Neem contact op met één van onze experten
